Якія хімічныя рэчывы мы маем на ўвазе, калі гаворым пра «небяспечныя хімічныя рэчывы»?

У чым праблема?

Тэрмін «небяспечныя хімічныя рэчывы» азначае рэчывы, якія могуць нанесці шкоду здароўю чалавека і навакольнаму асяроддзю. Некаторыя хімічныя рэчывы могуць нанесці сур’ёзную шкоду чалавеку, напрыклад, быць таксічнымі (атрутнымі), выклікаць алергію або раздражняць скуру. Іншыя могуць прывесці да негатыўных наступстваў у доўгатэрміновай перспектыве, напрыклад, могуць выклікаць або спрыяць развіццю рака, бясплоддзя, пашкоджанняў імуннай сістэмы.

У нашай кампаніі мы надаём асаблівую ўвагу рэчывам, якія выклікаюць сур’ёзную занепакоенасць, таму што яны могуць нанесці шкоду чалавеку і навакольнаму асяроддзю, не распадаюцца ў навакольным асяроддзі і, такім чынам, могуць апынуцца ў нашай ежы. Прыкладамі такіх рэчываў з’яўляюцца некаторыя антыпірэны / запавольнікі гарэння, паліфтарыраваныя рэчывы, якія выкарыстоўваюцца для забеспячэння ўстойлівасці да забруджвання і прыліпання, або рэчывы, якія выкарыстоўваюцца як кансерванты, напрыклад, парабены.

Спіс небяспечных хімічных рэчываў, на якіх мы засяродзімся на працягу нашай Кампаніі

1,2- дзіхлорбензол

2-бутанон аксім

2-этаксіэціл ацэтат

2-метаксіэтанол, 2-этаксіэтанол

3-бензаль камфара

4-меціл бензаль камфара

4,4- Дзігідраксізамешчаны бензафенон

Анілін

Азафарбавальнікі

Бензафенон

Бензафенон-3 (аксібензон)

Біяцыд (дзіўрон, 5-хлор-2-меціл-4-ізаціазалін-3-ён)

Бісфенол А (БФА)

Брамаваныя запавольнікі гарэння (дзесяці-, васьмі, пяці-бод)

Хлоргексідзін, Біглюканат або хларыд цэцілпірыдзіна

Хлараваны парафін

Кабальтавая сінь (2-эцілгексанаат)

Эцілендзіамінатэтравоцатная кіслата (Двунатрыевая ЭДТК)

Вокіс этылену, 1,4 Дзіаксан (пабочны прадукт ЛСН (Лаўры сульфата натрыю), алет, лаўрэат, цэтэарэт, ПЭГ (паліэтыленгліколь), паліэтылен, паліэтылен гліколь, палівоксіцелен, аксанол)

Эцілмецілавы кетаксім

Фармальдэгід і фармальдэгідныя вытворныя (напрыклад, бенза паўфармаль, 2-бром-2-нітрапрапан-1,3-дзіол, 5-бром-5-Нітра-1,3-дзіаксан, дзіазалідзініл мачавіна, імідазілідзініл мачавіна, Кватерній-15, ДМДМ гідантаін

Цяжкія металы (кадмій, хром, свінец)

Ізацыяніты

Мінеральныя алеі (вазелінавая алея, воск)

Наначасціцы (нана дыяксід тытана, нана аксід цынку, нана срэбра)

Нітра мускус, паліцыклічны мускус

Нанілфенолы (наналфенол, p-наналфенол, фенол, наніл-, разгалінаваныя)

Актамецілцыклатэтрасілаксан

Акціл метаксіцыннамат (АМЦ, эцілгексілметаксіцыннамата, акцінаксат)

Акціл-дземіціл-пара-амінабензойная кіслата ПАБК (АД-ПАБК)

Акцілфенолы (4-акцілфенол, 4-тэрцыя-акцілфенол)

Арганічныя растваральнікі (ксілол, бензол (тэрпенцінавы), н-гексан, нафта цяжкай гідраачысткі, лігрон, нафта (петролеўм), цяжкія гідрадэсульфаваныя)

Волаваарганічныя злучэнні

Парабены (прапілпарабен, буцілпарабен)

Перфтарыраваныя хімічныя рэчывы (ПФХ)

Феноксіэтанол

Фталаты (ДЭГФ * дзіэцілгексілфталат *, ББЗФ * буцілбензілфталат *, ДБФ * дзібуцілфталат *, ДІНФ * дзіізанонілфталат *, ДІДФ * дзіізадецілфталат *, ДІБФ * дзіізабуцілфталат *, ДЭФ * дзіэціл фталат *, ДГФ * дзігексілфталат *, ДЦГФ * дзіцыклагексілфталат *, ДНОФ ( ды-н-акцілфталат)

ПВХ

Лаўрылсульфат натрыю (ЛСН, натрый дадзецылсульфат; серная кіслата, монададэцылавы эфір, натрыевая соль; натрыевая соль сернай кіслаты; Монададэцылавы эфір натрыевай солі сернай кіслаты, лаурылсульфат амонія (ЛСА), лаўрэаты сульфат натрыю)

Трыклазан

Фасфат цынку

Калі небяспечныя рэчывы ўступаюць у кантакт з людзьмі, напрыклад, калі людзі ўдыхаюць іх з паветрам, калі яны трапляюць у стрававую сістэму разам з ежай ці проста аказваюцца ў роце, або адбываецца прамы кантакт са скурай, яны могуць нанесці шкоду здароўю чалавека. Шкоду здароўю можа быць нанесена асабліва ў тым выпадку, калі была перавышаная дапушчальная доза. Гэта можа адбыцца ў выпадку, калі чалавек падвяргаецца ўздзеянню вялікай колькасці хімічных рэчываў за кароткі перыяд часу або калі ўздзеянне адбываецца ў невялікай колькасці, але на працягу больш доўгага часу. У першым выпадку гэта называецца атручваннем, і мы можам гэта адчуць, у другім жа выпадку мы можам не заўважыць шкоды, пакуль не паўстануць праблемы са здароўем.

Небяспечныя хімічныя рэчывы трапляюць у навакольнае асяроддзе з прамысловай вытворчасці і розных тавараў спажывання. Адны з іх разлагаюцца, іншыя могуць існаваць на працягу доўгага часу і могуць назапашвацца ў жывых арганізмах. Найбольшы клопат выклікае той факт, што некаторыя небяспечныя хімічныя рэчывы, уздзейнічаючы на ​​экасістэмы, парушаюць працэсы ўзнаўлення, харчовыя ланцугі і памяншаюць супраціўленне арганізмаў розным захворванням.

Тэрмін «устойлівыя» ужываецца да такіх хімічных рэчываў, якія цяжка разлагаюцца ў навакольным асяроддзі. Устойлівыя і таксічныя рэчывы, што падлягаюць біяакумуляцыі, могуць пераносіцца на вялікія адлегласці па паветры і плыні акіянаў. Яны могуць заставацца ў глебе і водных ападках на працягу дзесяцігоддзяў і будуць паглынацца раслінамі і мікраарганізмамі.

Тэрмін «рэчывы, што падлягаюць біяакумуляцыі» азначае назапашванне рэчываў у індывідуальным арганізме. Калі такія рэчывы застаюцца ў водных ападках, ніжнія прадстаўнікі харчовага ланцугу атрымліваюць іх у невялікіх колькасцях, і яны назапашваюцца ў тлушчавых тканях хутчэй, чым могуць быць засвоены. Драпежныя рыбы з’ядаюць ніжніх прадстаўнікоў харчовага ланцугу, назапашваючы гэтыя рэчывы ва ўласным тлушчы ў вялікіх колькасцях і канцэнтрацыях. Чым вышэй знаходзіцца жывёла ў харчовым ланцугу, тым больш высокаўстойлівых рэчываў, што падлягаюць высокай біяакумуляцыі, яно можа назапасіць у сабе і тым большую шкода імі можа быць нанесена. У выніку, як толькі такія рэчывы трапляюць у навакольнае асяроддзе, яны будуць назапашвацца і захоўвацца ў тлушчавых тканях жывёл і ў канчатковым выніку апынуцца ўцягнутыя ў харчовы ланцуг, канцэнтруючыся на яе вяршыні, у асноўным гэта тычыцца драпежнікаў, такіх як рыбы, драпежныя птушкі і млекакормячыя (напрыклад, палярныя мядзведзі, цюлені, кіты), у тым ліку чалавек. Гэта з’ява называецца біяўзмацненнем.

Тэрмін  «рэчывы, што падлягаюць біяакумуляцыі» азначае назапашванне рэчываў у індывідуальным арганізме. Калі такія рэчывы застаюцца ў водных ападках, ніжнія прадстаўнікі харчовага ланцугу атрымліваюць іх у невялікіх колькасцях, і яны назапашваюцца ў тлушчавых тканях хутчэй, чым могуць быць засвоены. Драпежныя рыбы з’ядаюць ніжніх прадстаўнікоў харчовага ланцугу, назапашваючы гэтыя рэчывы ва ўласным тлушчы ў вялікіх колькасцях і канцэнтрацыях. Чым вышэй знаходзіцца жывёла ў харчовым ланцугу, тым больш высокаўстойлівых рэчываў, што падлягаюць высокай біяакумуляцыі, яно можа назапасіць у сабе і тым большую шкода імі можа быць нанесена. У выніку, як толькі такія рэчывы трапляюць у навакольнае асяроддзе, яны будуць назапашвацца і захоўвацца ў тлушчавых тканях жывёл і ў канчатковым выніку апынуцца ўцягнутыя ў харчовы ланцуг, канцэнтруючыся на яе вяршыні, у асноўным гэта тычыцца драпежнікаў, такіх як рыбы, драпежныя птушкі і млекакормячыя (напрыклад, палярныя мядзведзі, цюлені, кіты), у тым ліку чалавек. Гэта з’ява называецца біяўзмацненнем.

 Дадатковыя крыніцы інфармацыі: 

• Life праект  «Балтыйскія дзеянні па скарачэнні забруджвання Балтыйскага мора ад небяспечных хімічных рэчываў»
• RISKTOX:  базы дадзеных таксічных і небяспечных хімічных рэчываў

Разбуральнікі эндакрыннай сістэмы з’яўляюцца экзагеннымі рэчывамі, якія змяняюць функцыі эндакрыннай сістэмы і, такім чынам, могуць прывесці да неспрыяльных наступстваў для здароўя чалавека або яго нашчадкаў, або насельніцтва ў цэлым.

Эндакрынныя разбуральнікі перашкаджаюць нармальнаму функцыянаванню эндакрыннай сістэмы, па меншай меры, трыма магчымымі спосабамі:

-імітуючы дзеянні натуральнай вытворчасці гармонаў, такіх як эстраген або тэстастэрон, і такім чынам праводзячы аналагічныя хімічныя рэакцыі ў арганізме;

-блакуючы рэцэптары ў клетках атрымання гармонаў (рэцэптары гармонаў), тым самым спыняючы дзеянне нармальных гармонаў;

-або шляхам уздзеяння на сінтэз, транспарціроўку, метабалізм і экскрэцыю гармонаў, змяняючы такім чынам, натуральную канцэнтрацыю гармонаў.

Існуюць 2 класы рэчываў, якія могуць выклікаць эндакрынныя парушэнні:

-прыродныя гармоны;

-штучныя рэчывы, якія ўключаюць у сябе: сінтэтычныя гармоны і штучныя хімікаты.

Дадатковыя крыніцы інфармацыі:

• Сусветная арганізацыя аховы здароўя
• Еўрапейская камісія 

Канцэрагенныя, мутагенныя і рэпратаксячныя рэчывы – гэтыя хімічныя рэчывы, складаюць першую і найбольш таксічную катэгорыю рэчываў у класе таксічнасці, на якія небяспечныя хімічныя рэчывы можна падзяліць ў адпаведнасці з заканадаўствам ЕС.

Канцэрагенныя хімічныя рэчывы могуць выклікаць або спрыяць з’яўленню рака. Мутагенныя хімічныя рэчывы могуць выклікаць генетычныя мутацыі. Рэпратаксічныя хімічныя рэчывы могуць нанесці шкоду рэпрадуктыўным працэсам.

Таксічнасць вымярае ступень, у якой рэчыва здольна нанесці шкоду жывым арганізмам. Таксічныя рэчывы могуць нанесці шкоду здароўю чалавека і навакольнаму асяроддзю.

Дадатковыя крыніцы інфармацыі:

• Шведскае агенцтва па хімічным рэчывам (КЕМІ)
• Еўрапейская камісія

ЛАЗ азначае лятучыя арганічныя злучэнні, якія складаюцца з растваральнікаў і іншых лятучых рэчываў, што вылучаюць розныя пакрыцці пры высыханні. Лятучыя арганічныя злучэнні забруджваюць паветра і выклікаюць з’яўленне прыземнага азону, які нясе небяспеку для раслін і жывёл.

Для абмежавання выкідаў такіх злучэнняў былі прынятыя пэўныя правілы, Дырэктыва 2004/42/ЕК, што была створана з мэтай рэгулявання колькасці ЛАЗ, якая можа знаходзіцца ў пакрыццях для афарбоўкі будынкаў і сродках для паліроўкі транспартных сродкаў. Пакрыцці для вытворчасці прадукцыі сюды не ўключаны, паколькі мяркуецца, што пры прамысловым выкарыстанні адпрацаванае паветра павінна быць ачышчана ад лятучых арганічных злучэнняў на заводзе.

Канцэнтрацыя ЛАЗ ў тавары павінна быць пазначана на этыкетцы, дзе таксама павінна быць вызначана катэгорыя тавару, паколькі максімальна дазволеная канцэнтрацыя адрозніваецца для розных катэгорый тавараў. Гэта не забараняе выкарыстанне растваральнікаў нафты або іншых растваральнікаў ў фарбах і пакрыццях, але ўсталёўвае максімальныя канцэнтрацыі для ўсіх уключаных лятучых арганічных злучэнняў.

Дадатковыя крыніцы інфармацыі:

– Шведскае агенцтва па хімічным рэчывам (КЕМІ)

Ужо было даказана, што некаторыя хімічныя рэчывы могуць быць небяспечнымі для здароўя чалавека і навакольнага асяроддзя і іх выкарыстанне забаронена (у Еўрапейскім Саюзе ці ва ўсім свеце). Іншыя хімічныя рэчывы вызначаны як патэнцыйна небяспечныя і іх выкарыстанне забаронена ў некаторых канкрэтных галінах, напрыклад, для выкарыстання ў дзіцячых цацках або касметыцы. У асобных выпадках ёсць некаторыя доказы пра шкоду хімічных рэчываў, але істотных навуковых доказаў пакуль яшчэ недастаткова.

Небяспечныя хімічныя рэчывы ў таварах могуць забяспечваць такія ўласцівасці тавараў, як колер, устойлівасць да забруджвання і іншыя, г.зн. часам яны неабходныя для надання тавару пэўных спажывецкіх уласцівасцяў.

Некаторыя небяспечныя хімічныя рэчывы выкарыстоўваюцца ў таварах, паколькі можна кіраваць рызыкай, якую можа нанесці іх выкарыстанне, напрыклад, апранаючы пальчаткі або пазбягаючы ўдыхання вялікай колькасці рэчываў, а таксама, выключаючы трапленне такіх рэчываў унутр арганізма.

Аднак можа ўзнікнуць рызыка, звязаная з так званым «камбінаваным уздзеяннем», якое адбываецца адначасова з розных крыніц і ўключае ў сябе мноства розных хімічных рэчываў. Такое ўздзеянне можа выклікаць негатыўныя наступствы, нягледзячы на ​​тое, што ўзровень уздзеяння асобных рэчываў можа лічыцца бяспечным.

-Не бойцеся хімічных рэчываў, паколькі не ўсе яны небяспечныя – вы з іх зробленыя, і вы іх патрабляеце.

-Звяртайцеся да хімічных рэчываў з асцярогай. Правярайце этыкеткі тавараў, якія вы купляеце. Глядзіце, ці ёсць на іх інструкцыі тэхніка бяспекі, якой трэба прытрымлівацца. Стаўцеся да гэтых інструкцый усур’ёз. Яны патрэбныя для вашай бяспекі.

-Прытрымлівайцеся ўзважанага пункту гледжання пра рызыку, з якой вы сутыкаецеся ў паўсядзённым жыцці. Магчыма, самыя рызыкоўныя рэчы, якія вы робіце кожны дзень – гэта кіраванне аўтамабіля, ужыванне алкаголю, сядзячы лад жыцця і – вядома ж – курэнне. Калі ваша праца прадугледжвае кантакт з хімічнымі рэчывамі, то вам неабходна выконваць патрабаванні тэхнікі бяспекі, якія прадстаўляюцца працадаўцамі.

-Скарыстайцеся сваім правам спытаць прадстаўнікоў рознічнага гандлю аб таварах, якія вы жадаеце набыць.

Дадатковыя крыніцы інфармацыі:

– Еўрапейскае хімічнае агенцтва (ЕХА)

-Даведайцеся больш аб  пераліку рэчываў-кандыдатаў, якія выклікаюць найбольшую занепакоенасць

-Прыклад формы-запыту  аб наяўнасці небяспечных хімічных рэчываў у тавары